Finfluencers vertellen niet over de gevaren die je loopt

Koop nú bitcoins, koop aandelen van de S&P 500, of ga niet sparen. Het zijn enkele adviezen van zogeheten finfluencers op het social medium TikTok. Ook op andere social media, zoals Instagram en YouTube, zijn deze financiële influencers actief. De AFM heeft eind 2021 in een rapport al gewaarschuwd voor onder meer het gebrek aan zorgvuldigheid van deze adviezen. En ook in de VS wordt gewezen op de dubieuze werkwijze van veel finfluencers. “Als het geweldig klinkt, zit er hoogstwaarschijnlijk een addertje onder het gras.”

Met name jongeren, de Generatie Z, zijn volgens de Autoriteit Financiële Markten gevoelig voor de raadgevingen van de finfluencers. Volgens een onderzoek van de AFM laten ongeveer 150 finfluencers zich op sociale media uit over beleggen. Voorbeelden van bekende finfluencers met een groot publiek zijn rapper Boef en ondernemer Vasco Rouw. In totaal hebben deze finfluencers een bereik van 1.162.000 volgers. De gemiddelde finfluencer heeft zo’n 11.000 volgers. Het aantal volgers verschilt per kanaal.

De AFM constateerde de volgende risico’s bij de werkwijze van finfluencers:

• Beleggingsadvies zonder vergunning
• Onvoldoende zorgvuldigheid bij beleggingsaanbevelingen
• Aanprijzen van risicovolle producten
• Samenwerken met partijen zonder vergunning
• Vergoedingen voor het aanbrengen van klanten

De AFM meent ook dat finfluencers vaak niet transparant zijn over hun eigen belangen bij een specifieke aanbeveling.

Geld verloren door beïnvloeding

Veel jongeren tussen de 16-19 jaar hebben zich weleens laten beïnvloeden door een finfluencer bij een financiële beslissing. Door deze beïnvloeding heeft 29% van de jongeren geld verloren. Dat bleek in maart uit een onderzoek van Wijzer in Geldzaken, een initiatief van het ministerie van Financiën.

“Jongeren geloven naar eigen zeggen lang niet alles wat zij promoten. Toch weten we dat er wel onbewuste beïnvloeding op de loer ligt. Jongvolwassenen bevinden zich in een transitieperiode en blijken erg ontvankelijk te zijn voor de adviezen van dit soort influencers”, zegt Eva van Reijmersdal, docent aan de Universiteit van Amsterdam, op de site van Wijzer in Geldzaken.

Rabi Safi, zelf ook finfluencer, waarschuwt eveneens voor de risico’s van de adviezen. “Ik denkt dat het grootste gevaar is dat mensen lopen dat ze niet de juiste informatie tot zich krijgen. Omdat de meeste influencers betaald krijgen op basis van hoeveel iemand handelt op zo’n beleggingsplatform. Dus hoe meer iemand bitcoins koopt en hoe vaker iemand bitcoins koopt, hoe meer geld zij verdienen. Dus zij zijn er niet bij gebaat om jou te vertellen over de gevaren die je loopt”, zei Safi eerder in het tv-programma Nieuwsuur. 

Misleiding Amerikaanse gebruikers social media

Ook in de Verenigde Staten is er bezorgdheid over de financiële adviezen op social media. Uit een recent rapport van de Amerikaanse financiële dienstverlener Edelman Financial Engines blijkt dat meer dan een kwart van de gebruikers van sociale media zich heeft laten leiden door financieel advies of informatie op TikTok of Instagram die onjuist of misleidend bleek te zijn. Dat is 20% van de gebruikers zelfs meerdere keren overkomen. “Dit alles toont de gevaren aan van niet-geverifieerd financieel advies in het digitale tijdperk”, stelt het rapport. Voor het onderzoek werden meer dan 3.000 volwassenen ondervraagd. 

Volgens Edelman Financial Engines zijn intensieve gebruikers van sociale media, vooral jongere Amerikanen, extra gevoelig voor het geloven van onjuiste financiële informatie die daar te vinden is. Jongeren zijn namelijk gewend om financiële informatie op internet op te zoeken, in plaats van dat ze naar een professionele adviseur stappen. 

“Het is lastig om te onderscheiden wat goed advies is en wat slecht advies is”, zegt Jean Chatzky, expert op het gebied persoonlijke financiën en CEO van HerMoney.com, op de financiële website CNBC.com. “Maar als het geweldig klinkt, zit er hoogstwaarschijnlijk een addertje onder het gras.”

Peter Westhof, Bankenvergelijking.nl

Dit artikel is geplaatst in samenwerking.