Belangrijk: waarom juist Jan Modaal veel beter met zijn geld om zou moeten gaan

Wanneer ik mensen vertel over mijn blog (die specifiek is gericht op mensen met een modaal inkomen), dan word ik nog weleens raar aangekeken. Waarom zou je schrijven voor mensen die een prima inkomen hebben? Dat is toch nergens voor nodig? Het tegendeel is waar: Jan Modaal komt steeds vaker in financiële problemen en klopt ook steeds vaker aan bij schuldhulp. Keer op keer wordt bevestigd dat een goed inkomen géén garantie is voor financieel succes. Kortom: ook Jan Modaal moet veel beter met zijn geld omgaan. 😲

Jan Modaal zit steeds tussen twee kampen in: ze horen niet bij de minima en ook niet bij de vermogenden. Hierdoor voelen we ons niet genoodzaakt om elk dubbeltje om te draaien (zoals de minima doen), maar zijn we in de praktijk niet zo financieel stabiel als vermogenden zijn. Op internet kun je allerlei websites vinden voor minima en/of over onderwerpen zoals budgetteren, extreem beknibbelen en het onderste uit de kan halen. Vermogenden zijn in de positie om financieel advies in te winnen. Jan Modaal valt bij beide kampen buiten de boot en daarom richt ik mij specifiek op deze doelgroep.

Jan Modaal gaat helemaal niet zo goed om met geld

Je leest regelmatig in de media dat Jan Modaal het steeds moeilijker heeft. Als oorzaak van geldproblemen wordt vaak hetzelfde rijtje opgenoemd: een krappe woningmarkt, hoge zorgkosten, hoge vaste lasten en dat dan meestal in combinatie met financiële tegenslagen zoals baanverlies of een scheiding. En ja, het is makkelijker om de ‘schuld’ buiten jezelf te zoeken in plaats van dat je erkent dat de schuld (ook) bij jezelf ligt. Maar ik ben geen type dat ‘eigen schuld, dikke bult’ gaat roepen. Ik vind het interessanter om te kijken waar dit gedrag vandaan komt en wat we daar aan kunnen doen. Als we hier nooit over gaan praten, kunnen we dit probleem ook nooit oplossen. Er zijn een paar dingen die ik regelmatig tegenkom:

• We hebben massaal geen idee hoe we onze administratie góéd kunnen bijhouden.
• Daarnaast hebben we ook werkelijk geen idee hoe we onze financiën het beste kunnen bijhouden.
• Ook niet hoe we ons kunnen voorbereiden op bijvoorbeeld inkomensverlies.
• Over pensioen en lange termijn financiële doelen zal ik niet eens beginnen. 😂

Het slechte nieuws is dat we ‘allemaal maar wat doen’. Het goede nieuws is dat we dus ook zelf de mogelijkheid hebben om onze financiële situatie te verbeteren. Mits we het bespreekbaar maken…

Jan Modaal loopt zelfs meer risico dan minima

Dat had je vast niet verwacht. Jan Modaal en vermogenden lopen soms nog meer risico dan de minima in Nederland. Hoe dat kan? Doordat ze (metaforisch gezien) hetzelfde spel spelen, maar dan met een hogere inzet. Laten we als voorbeeld een koopwoning nemen. Dit bespaart de meeste mensen een hoop geld. De hypotheek is meestal lager dan de huur zou zijn en daarnaast werk je natuurlijk ook nog toe naar een hypotheekvrij bestaan. Met een koopwoning loop je echter ook meer risico: als je dan je rekeningen niet meer kunt betalen, dan wordt de schuld bij de bank hoger dan wanneer je een schuld zou hebben bij een verhuurder. Daarnaast loop je ook nog het risico om met een restschuld te blijven zitten. Als alles goed gaat, bespaart het je veel geld. Als het niet goed gaat, kost het je echter veel meer. Kortom: de inzet is hoger, waardoor er ook meer te verliezen valt. Dat is ook waarom rijke mensen vaak veel hogere schulden opbouwen dan minima.

Coronacrisis bewijst: niks is zeker

Branches liggen stil waarvan men nooit had gedacht dat ze stil zouden komen te liggen. Sommige ondernemers die normaal juist zouden gedijen in een slechte economie, presteren nu helemaal niet. Als we iets kunnen leren van de coronacrisis, dan is het wel dat niks gegarandeerd is. Ook een vast contract is geen garantie, want bedrijven kunnen failliet gaan. Meestal adviseer ik om ervoor te zorgen dat je (in geval van nood) je uitgaven kunt bijstellen naar slechts 70% van je inkomen. Dit zal ervoor zorgen dat je niet zo snel in schulden belandt wanneer je jouw baan verliest. Hier pleitte ik eerder al voor en toen kreeg ik de reactie dat dit wel erg overdreven was… 🤔

Hoge mate van schijnveiligheid

Combineer je bovenstaande alinea’s, dan kom je tot de conclusie dat er een hoge mate van schijnveiligheid is. Het hebben van een goed inkomen geeft ons ten onrechte een veilig gevoel, zelfs wanneer we in de praktijk balanceren op het randje en eigenlijk simpelweg Russisch roulette aan het spelen zijn met onze financiën. Dat zie je ook vaak bij mensen die in schulden belanden: ze hadden geen idee dat ze er eigenlijk zo slecht voor stonden. Met hun modale inkomens dachten ze veilig te zijn, maar het is schijnveiligheid. Wat je in de praktijk ook vaak ziet is dat Jan Modaal steeds vaker leeft als een vermogende (met het daarbij horende uitgavenpatroon), waardoor hun financiën aan het einde van de maand meer overeenkomsten heeft met een minima dan met een vermogende. 😅

Fundamenteel aanpakken met financiële educatie

De meeste mensen krijgen niet of nauwelijks financiële educatie mee van huis uit. Sterker nog: generatiearmoede is een belangrijke mede-oorzaak bij langdurige geldproblemen. Maar het gaat zeker niet alleen om mensen die uit armoede komen of om mensen met lage inkomens. Dit is een landelijk probleem dat steeds groter wordt. Laten we dit probleem fundamenteel aanpakken met financiële educatie. Het liefst voor iedereen. Om je alvast een beetje op weg te helpen, heb ik besloten om het eerste onderdeel van mijn boek Money Game openbaar te maken. In dit deel vind je 8 belangrijke lessen over geld, welke eigenlijk een samenvatting is van alles wat ik had willen leren over geld toen ik nog jong(er) was.