Zullen we stoppen met het massaal te veel voorschot betalen aan energiemaatschappijen?

Ik plaatste eerder al een artikel over enkele tips die vaak worden gegeven, waarvan ik eigenlijk vind dat ze niet zo goed zijn. Of waarvan ik vind dat een stukje context mist, waardoor mensen het juist niet in hun voordeel laten werken. Een van die tips is het te veel voorschot betalen voor gas en elektriciteit en in dit artikel zal ik uitleggen waarom ik dit geen goede tip vind.

Het voorschot verandert niks aan het eindbedrag

Twee mensen (Marissa en Tom) wonen allebei in een even groot appartement, zitten bij dezelfde energiemaatschappij en verbruiken exact hetzelfde. Hypothetisch dan, hè. Marissa betaalt €100 euro per maand en Tom betaalt €75 euro per maand. Nadat de eindafrekening is binnengekomen krijgt Marissa €120 euro terug en Tom moet €180 euro bijbetalen. Wie heeft dit het beste geregeld, Marissa of Tom?

Jouw antwoord is waarschijnlijk dat Marissa het beter heeft geregeld. Zij krijgt immers geld terug, terwijl Tom moet bijbetalen. Echter is in de praktijk het bedrag onderaan de streep exact hetzelfde. Het is een psychologisch dingetje waarbij wij ons verlies veel hoger inschatten dan dat het werkelijk is. Marissa en Tom hebben allebei uiteindelijk exact hetzelfde bedrag betaald, want ze betaalden allebei in totaal €1.080 euro voor gas en elektriciteit. Tom betaald niet méér dan Marissa. Toch vinden we Tom’s situatie pijnlijker, alsof hij een verlies heeft geleden.

Gevoel dat je een verantwoorde keuze maakt

We vinden het zó pijnlijk om geld bij te moeten leggen, dat we massaal te veel voorschot betalen. Om maar niet het gevoel te hebben dat we geld verliezen wanneer we moeten bijbetalen. Ik snap het wel: zeker wanneer het onverwachts is kan het vervelend zijn om bij te moeten betalen. Maar is het dan niet verstandiger om in de gaten te houden hoeveel je verbruikt? Bij de energiemaatschappijen kun je tegenwoordig zelfs online inzien hoeveel je verbruikt en of je op schema ligt qua betalingen. Sommige partijen geven zelfs een seintje zodra ze verwachten dat jouw voorschot niet (meer) klopt.

Toch wordt het vaak als tip gegeven om extra veel voorschot te betalen. Veel mensen hebben dan het gevoel dat zij een financieel verantwoorde keuze maken. Maar is dat wel terecht? Eigenlijk niet, want…

Je neemt je verantwoordelijkheid niet

Gewoon de voorschot verhogen, extra veel betalen en je hoeft je geen zorgen te maken dat je moet bijbetalen. Laten we eerlijk zijn: het is een easy way out. Ik hoor ook vaak dat mensen dit doen om wat extra te kunnen sparen. Ook daarbij geldt: zou het niet verstandiger zijn om wat meer te leren over money management? Want let wel…

Het ‘gespaarde’ geld wordt meestal niet gebruikt om de financiële situatie te verbeteren

Volgens het Nibud gebruikt slechts 30% van de mensen de financiële meevaller om daadwerkelijk te sparen. Een groot deel gebruikt het dus helemaal niet om hun financiële situatie te verbeteren. Het gevoel dat je een financieel verantwoorde keuze maakt is natuurlijk niet meer geldig, wanneer je het ‘gekregen’ geld over de balk smijt. En dat brengt mij dan ook gelijk op het volgende…

Opportunity cost

‘Alternatieve kosten, ook wel opportuniteitskosten, zijn de kosten van een economische keuze uitgedrukt in termen van de beste gemiste kans’, aldus Wikipeda. Het geld dat Marissa elke maand te veel betaalde kon ook worden gebruikt voor andere dingen. Nou is €120 euro misschien niet erg veel, maar er zijn genoeg gezinnen die wel €500 of €600 euro terugkrijgen. Dit soort bedragen hadden ook gebruikt kunnen worden om bijvoorbeeld een schuld af te betalen, om te sparen of om te beleggen. Dan zou het nog écht geld opleveren ook. En onthoud ook: het geld dat je te veel betaalt is niet direct opneembaar. Mocht er een onverwachte rekening komen dan kun je het geld dus niet gebruiken om die rekening te betalen.

Kortom: te veel voorschot betalen is niet gunstig

Als je bovengenoemde bij elkaar optelt dan kom je (net als ik) tot de conclusie dat het te veel betalen juist de onrealistische verwachting schept dat mensen verantwoord bezig zijn, terwijl ze eigenlijk juist hun verantwoordelijkheid niet zelf dragen en het in de meeste gevallen daarna ook niet uitgeven aan dingen die hun financiële situatie zullen verbeteren. In hoeverre is het dan een goede tip om extra veel te betalen?

Wat dan wel?

Betaal niet bizar veel (of bizar weinig) voorschot. Kies een realistisch bedrag dat ook enigszins in de buurt komt van wat je verbruikt. Houd het regelmatig bij en kijk dan of het nodig is om bij te stellen. En als je helemaal verantwoord bezig wilt zijn: zorg er altijd voor dat je een potje hebt voor onvoorziene uitgaven. Daardoor kon Tom prima de €180 bijleggen. Hypothetisch dan, hè.